Kolano

Więzadła

Zwartość stawu kolanowego, czyli jego stabilność gwarantują wydolne więzadła.

Wyróżnia się dwie funkcjonalne grupy więzadeł:

  1. Stabilność boczna:  więzadła poboczne przyśrodkowe i boczne (ligamentum collaterale mediale: MCL i laterale: LCL)
  2. Stabilność przednio-tylna: więzadła krzyżowe przednie i tylne (ligamentum cruciatum anterior: ACL i posterior: PCL)

Przy urazach skrętnych lub przeprostnych może dojść do uszkodzeń więzadeł. Najczęściej dochodzi do kombinacji uszkodzeń MCL i ACL. Tzw. unhappy triad czyli nieszczęśliwa trójca (Triada O’Donoghue) obserwowana jest często przy urazach na nartach, dochodzi do zerwania w. krzyżowego przedniego, uszkodzenia lub zerwania w. pobocznego piszczelowego i uszkodzeń łąkotki przyśrodkowej (ACL, MCL i MM).

Po urazie pojawia się często płyn (wysięk) i przykurcz zgięciowy. Ostre objawy potrafią się szybko zredukować. Funkcja kolana wraca częściowo do normy, ale  przy bieganiu lub uprawianiu sportów wracają dolegliwości i uczucie niestabilności: ” kolano ucieka” tzw giving way.

Niestabilność przy zerwaniu ACL

Uszkodzenie ACL częściowe-całkowite

Więzadło krzyżowe przednie nie zrasta się samoistnie, pozostaje niestabilność stawu kolanowego z niebezpieczeństwem uszkodzeń wtórnych  łąkotek i powierzchni chrzęstnych. Z doświadczenia i badań wiemy, że niestabilność kolana oznacza po kilku latach duże ryzyko wczesnych zmian zwyrodnieniowych (artrozy) i nierzadko wszczepienie sztucznego stawu czyli protezoplastyki (endoprotezy).

Dlatego leczenie jest przeważnie operacyjne : naprawa czyli rekonstrukcja więzadła krzyżowego.

Diagnostyka więzadeł obejmuje badanie kliniczne i obrazowe np. USG  lub rezonans magnetyczny.

ACL zerwane stare

kikut ACL

Do rekonstrukcji ACL używa się tzw przeszczepów  autologicznych / autogenicznych czyli z własnej tkanki pacjenta, rzadziej tzw. allograft  (od dawcy: wysterylizowane więzadła ze zwłok)  lub materiału syntetycznego (np. LARS).

Przeszczepy autologiczne pobiera się podczas operacji z więzadła rzepki lub ścięgien zginaczy (mięsień półścięgnisty: musculus semitendinosus i mięśnia smukłego: musculus gracillis tzw. metoda hamstring tendon), alternatywą jest pobranie z mięśnia czworogłowego uda.

Po nawierceniu kanałów kostnych przeszczep zostaje wprowadzony i zamocowany na śrubach (także biowchłanialnych), płytkach lub innych implantach. Wyniki operacji artroskopowych przy użyciu własnego materiału mają bardzo dobre wyniki: prawie wszyscy pacjenci odzyskują stabilność stawu kolanowego (niezależnie od wyboru więzadła).

Rekonstrukcja może być jedno lub dwupęczkowa (anatomicznie ACL składa się z dwóch pęczków), wyniki są identyczne.

Arthrex schemat plastyki ACL

plastyka ACL z ST i GR
(mięsień półścięgnisty: m.semitendinosus i m.smukłego: musculus gracillis)

Celem operacji jest naprawa anatomiczna stawu kolanowego czyli rekonstrukcja zerwanego więzadła.

Operacja wykonywana jest artroskopowo w znieczuleniu podpajęczynówkowym i / lub ze znieczuleniem ogólnym. Wystarczają małe nacięcia skóry (patrz zdjęcia). Najczęściej do stabilizacji przeszczepu używa się implantów biowchłanialnych lub z PEEK.

Po operacji jest konieczna intensywna rehabiliacja (6-12 tygodni), która jest podstawą sukcesu.

blizny po rekonstrukcji ACL

rtg boczne po plastyce ACL

rtg po plastyce ACL

Dzień po operacji zmieniany jest opatrunek i usuwane dreny. Pobyt w szpitalu 1-3 dni. Szwy usuwa się 10-14 dni po zabiegu. 6 tygodni konieczne jest unieruchomienie kolana w stabilizatorze, natomiast ćwiczenia ruchowe wykonywane są natychmiast. Chodzenie o kulach z kontaktem stopy z podłożem 2-4 tygodni, w zależności od procesu gojenia.