Kolano
Lateralizacja rzepki
Zespół bocznego przyparcia rzepki
Rzepka jako kość z powierzchnią stawową jest ważnym elementem aparatu wyprostnego kolana i tworzy z rowkiem międzykłykciowym uda tzw. staw rzepkowo-udowy.
normalne ustawienie rzepki
podwichnięcie / lateralizacja
zwichanie / luxatio
Miednica jest połączona z kończyną dolną przez m.in. mięsień czworogłowy (m.quadriceps femoris) rzepkę i więzadło rzepki z guzowatością piszczeli.
Dysfunkcja w stawie rzepkowo-udowym może być spowodowana niewłaściwą budową rzepki/rowka międzykłykciowego np. tzw hypoplazję i podwichaniem lub nawet zwichaniem rzepki do boku.
SRU bez lateralizacji
SRU z lateralizacją rzepki
lateralizacja rzepki i CM
Dysbalance mięśniowy ( zaburzona równowaga ) części bocznych i przyśrodkowych mięśnia czworogłowego i pasma biodrowo-piszczelowego , wysokie ustawienie rzepki lub pourazowe uszkodzenia przyśrodkowego troczka rzepki , są często powodem bocznego przyparcia rzepki.
Przy ruchu przez nieprawidłowy ślizg rzepki dochodzi do przeciążeń tkanek miękkich i ich objawów, czyli dolegliwości przedniego przedziału kolana. Wyczuwalne lub słyszalne tarcie, przeskoki i w późniejszym stadium krepitacje , trzeszczenie w stawie rzepkowo-udowym są typowe.
We wrodzonej lateralizacji rzepki widzimy w obu kolanach przyparcie boczne rzepki, ale najczęściej dolegliwości są tylko w jednym stawie. W wywiadzie występuje to schorzenie często u wielu osób w danej rodzinie, dlatego warto zbadać nastolatków czy mają bezobjawowe przyparcie boczne rzepek. Genetyczna predyspozycja jest często widoczna, a profilaktyka uszkodzeń chrzęstnych jest najważniejszą formą terapii w początkowym stadium. Młodzi pacjenci mogą przez odpowiednie ćwiczenia, stabilizatory i zmiany sportów odpowiednio zredukować ryzyko zmian zwyrodnieniowych stawu kolanowego.
Początkowo bóle są okresowe, potem następuje nasilenie. Chodzenie po schodach, wędrówki górskie (szczególnie w dół) , przysiady czy intensywna gra w tenisa / squasha powodują wizyty u ortopedy.
Diagnostyka obejmuje naturalnie wywiad, badanie kliniczne i obrazowe (USG, rtg osiowe rzepek i w niektórych przypadkach rezonans magnetyczny). Jeśli nie zdiagnozujemy zerwania troczka przyśrodkowego rzepki (MPFL) i nie dochodzi do zwichnięć to metodą leczenia jest rehabilitacja. Pacjenci muszą wzmocnić głowę przyśrodkową m. czworogłowego (vastus medialis m. quadriceps) i poluzowania pasma biodrowo-piszczelowego (tu rehabilitant musi pomóc).
Specjalne stabilizatory / ortezy pomagają stabilizować rzepkę, szczególnie podczas sportów.
MEDI orteza rzepki -genumedi-pt-smile
Arthrex MPFL naprawa
Przy nasilonych objawach mimo rehabilitacji, podwichnięć lub zwichnięć rzepki trzeba także rozważyć leczenie operacyjne. Zaopatrzenie powstałych uszkodzeń chrzęstnych obejmuje tzw. mikrozłamania, HyaloFast (patrz rozdział chrząstka).
Poprawne ustawienie rzepki możemy uzyskać poprzez artroskopowe przecięcie troczków bocznych , miękką centralizację rzepki (na tkankach miękkich) , osteotomię i przeniesienie guzowatości piszczeli (tzw anteromedializacja: czyli przesunięcie przyczepu do przodu i przyśrodkowo). Przy zaawansowanej artrozie stawu rzepkowo udowego mamy do dyspozycji protezę tego stawu.
Centralizacja rzepki
Mikrozłamania SRU
Artroza stawu rzepkowo-udowego (SRU)
